Δέκα χρόνια από το “μαύρο” δημοψήφισμα του 2015 – Όταν ο Τσίπρας μετέτρεψε το “ΟΧΙ” σε… τρίτο Μνημόνιο

Σαν σήμερα, πριν από δέκα χρόνια, στις 5 Ιουλίου 2015, οι Έλληνες πολίτες προσήλθαν μαζικά στις κάλπες για να απαντήσουν σε ένα ιστορικό ερώτημα: αν αποδέχονται ή όχι τις προτάσεις των θεσμών (ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ) για τη συνέχιση του τότε προγράμματος «διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας.

Το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο: ένα ηχηρό «Όχι» σε ποσοστό 61,3%. Ένα «Όχι» που δεν εξέφραζε απλώς την απόρριψη ενός συγκεκριμένου πακέτου μέτρων λιτότητας, αλλά έναν βαθύτερο θυμό, μια αγωνία, μια λαϊκή αντίδραση ενάντια σε πέντε χρόνια οικονομικής ασφυξίας, φτωχοποίησης και απώλειας αξιοπρέπειας.

Κι όμως, λίγες ημέρες μετά, το «Όχι» εκείνο μετατράπηκε σε ένα ταπεινωτικό «Ναι». Ο τότε πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, σε μια από τις πιο δραματικές στροφές στην ελληνική πολιτική ιστορία, υπέγραψε τρίτο Μνημόνιο, με σκληρότερους όρους από αυτούς που απορρίφθηκαν. Το δημοψήφισμα, που παρουσιάστηκε ως μέσο δημοκρατικής ενίσχυσης της διαπραγματευτικής γραμμής, μετατράπηκε σε εργαλείο νομιμοποίησης μιας αντίθετης πολιτικής.

Η πολιτική ανατροπή εκείνη δίχασε, τραυμάτισε και απογοήτευσε μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Πολλοί πίστεψαν ότι πρόκειται για προδοσία της λαϊκής εντολής. Άλλοι την ερμήνευσαν ως αναγκαστική υποχώρηση μπροστά στον κίνδυνο εξόδου από το ευρώ και πλήρους κατάρρευσης της οικονομίας.

Δέκα χρόνια μετά, το δημοψήφισμα του 2015 δεν έχει πάψει να προκαλεί συζητήσεις, αναλύσεις και συναισθηματικές εντάσεις. Ήταν μια στιγμή που φώτισε το χάσμα ανάμεσα στο ιδεώδες της λαϊκής κυριαρχίας και τις ωμές πραγματικότητες της ευρωπαϊκής πολιτικής και οικονομικής εξάρτησης. Μια στιγμή όπου η ελπίδα συγκρούστηκε με το σύστημα – και ηττήθηκε.