Μαργαρίτης Σχοινάς στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά: Η ευρωπαϊκή ναυτιλία είναι η πιο ασφαλής και αξιόπιστη στον κόσμο

Στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά μίλησε απόψε ο πρώην αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς.

Ο κ. Σχοινάς αναφέρθηκε στη ευρωπαϊκή ναυτιλία υπογραμμίζοντας πως αυτά τα 20 χρόνια η ευρωπαϊκή ναυτιλία πετάει από επιτυχία σε επιτυχία, από δύναμη σε δύναμη, και είναι χωρίς καμμία αμφιβολία σήμερα η πιο ασφαλής και η πιο αξιόπιστη στον κόσμο, δείχνοντας όχι μόνο την ανθεκτικότητα της αλλά και την ικανότητα της για καινοτομία.

Η ναυτιλία, ανέφερε έχει έναν κεντρικό, στρατηγικό ρόλο στην κατοχύρωση της ασφάλειας και της ευημερίας της Ευρώπης, συνδέοντας αξιόπιστα την ήπειρο μας με τον υπόλοιπο κόσμο και υπερασπιζόμενη τις αξίες που έχουμε για σημαία μας οι ευρωπαίοι : ανοικτό εμπόριο, ανοικτές θάλασσες, ελευθερία πρόσβασης, ασφάλεια και σεβασμό στο περιβάλλον.

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του κ. Σχοινά έχει ως εξής:

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνετε να με καλέσετε στη Λέσχη για να μοιραστώ τις σκέψεις μου για την ναυτιλία σε μια Ευρώπη που αλλάζει στη δίνη ιστορικών, ισχυρών γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Τώρα καταλαβαίνω αυτό που μου είπε ένας φίλος: “οι έλληνες εφοπλιστές εκτιμάμε περισσότερο τους φίλους μας όταν δεν κατέχουν πια πολιτικά αξιώματα”.

Κι εγώ - ανεξαρτήτως θέσεων και αξιωμάτων - αισθάνομαι γνήσιος φίλος της ναυτιλίας με την οποία με συνδέουν ισχυροί προσωπικοί δεσμοί που θα εξηγήσω αμέσως.

Πριν από 20 χρόνια, όπως πολλοί θα θυμάστε, είχα την τιμή ως Διευθυντής του Ιδιαίτερου Γραφείου της τότε Αντιπροέδρου της Κομισιόν της μακαρίτισσας Λογιόλα ντε Παλάθιο να σχεδιάσω το πρώτο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο για την ασφάλεια στον τομέα της ναυτιλίας. Ήταν η εποχή που μετά τα καταστροφικά ναυάγια των Ερικα και του Πρεστίζ, ο τομέας είχε γίνει στόχος πολιτικών, ΜΚΟ αλλά και της κοινής γνώμης. Με την ομόφωνη στήριξη των κρατών μελών και του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, αλλά και την υποστήριξη των φορέων της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, ανατρέψαμε αυτό το αρνητικό κλίμα με ιστορικές αποφάσεις όπως την εισαγωγή των διπύθμενων τανκερς αλλά και την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ναυτιλιακή Ασφάλεια. Και πρόσφατα ως Αντιπρόεδρος της Κομισιόν παλέψαμε και πετύχαμε – σε απόλυτη συνεργασία με την ΕΕΕ - να διαμορφώσουμε κρίσιμες αποφάσεις για την ελληνική ναυτιλία όπως η έγκριση του tonnage tax αλλά και την διαμόρφωση με όσο πιο ευνοϊκούς όρους του πλαισίου για την υπαγωγή του τομέα στη πράσινη συμφωνία.

Σαν φίλος λοιπόν θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι αυτά τα 20 χρόνια η ευρωπαϊκή ναυτιλία πετάει από επιτυχία σε επιτυχία, από δύναμη σε δύναμη, και είναι χωρίς καμμία αμφιβολία σήμερα η πιο ασφαλής και η πιο αξιόπιστη στον κόσμο, δείχνοντας όχι μόνο την ανθεκτικότητα της αλλά και την ικανότητα της για καινοτομία. Από παρίας και στόχος επιθέσεων, η ναυτιλία σε αυτά τα 20 χρόνια έγινε όχι απλά ευρωπαίος, αλλά παγκόσμιος πρωταθλητής και μάλιστα σε φόντο πρωτοφανών, ιστορικών δυσκολιών και κρίσεων: την πρώτη πανδημία μετά το 1918, τον πρώτο πόλεμο στην Ευρώπη μετά το 1945, την έκρηξη στη Μέση Ανατολή, υψηλό πληθωρισμό και ακριβή ενέργεια.

Αυτή η πρόοδος δεν επιτεύχθηκε σε συνθήκες εργαστηρίου ούτε σε δοκιμαστικό σωλήνα. Συνοδεύτηκε από μια σειρά πρωτοβουλιών και κανονιστικών ρυθμίσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο που σήμανε ταυτόχρονα και μια αλλαγή υποδείγματος. Το πέρασμα της Ευρώπης από την εποχή της αθωότητας και της αφέλειας, στην ώρα της γεωπολιτικής ενηλικίωσης. Κι αυτή η μετάβαση στα χρόνια που έρχονται θα είναι ακόμη πιο γρήγορη και πιο πολυεπίπεδη γιατί θα αφορά ότι θα καθορίσει το μέλλον μας: την ασφάλεια, την ανταγωνιστικότητα, το κλίμα, τους όρους του παγκόσμιο

εμπορικού ανταγωνισμού.

Πέρασε οριστικά η εποχή που η Ευρώπη ήταν προσηλωμένη απλά στην υπεράσπιση ενός μοντέλου βασισμένου σε κανόνες και πολυμερείς σχέσεις. Όσο εμείς ήμασταν απασχολημένοι με τους κανόνες, οι ανταγωνιστές μας ήταν απασχολημένοι με την ισχύ. Τώρα ήρθε η ώρα να μάθουμε και να παίξουμε έξυπνα και αποφασιστικά το παιχνίδι της ισχύος. Να δείξουμε ότι οι φίλοι και σύμμαχοι μας μπορούν να μας εμπιστευτούν, και οι εχθροί μας να μας φοβούνται και οι υπόλοιποι να μας σέβονται και να μας υπολογίζουν.

Πώς θα το πετύχουμε ;

Πρώτα διορθώνοντας - και μάλιστα επειγόντως - τις παθογένειες στις πολιτικές όπου αποτύχαμε. Κυρίως την εξωτερική πολιτική και την άμυνα.

Η Ευρώπη πρέπει να μάθει να μιλάει με μια φωνή στις διεθνείς υποθέσεις.

Το θέαμα των υπουργών εξωτερικών που συνεδριάζουν για ώρες μόνο για να διαπιστώσουν ότι διαφωνούν πρέπει να σταματήσει. Κανείς δεν μας παίρνει στα σοβαρά. Πρόσφατα οι 27 ψήφισαν τρία (!) διαφορετικά ψηφίσματα στον ΟΗΕ για τη Μέση Ανατολή.

Στην άμυνα έχουμε καλύτερες πιθανότητες να πετύχουμε ίσως γιατί τώρα ξεκινάμε. Τώρα ξέρουμε ότι πρέπει να βασιστούμε στις δικές μας δυνάμεις, γιατί δεν είναι πια δεδομένο ότι θα έχουμε την ασπίδα και την ομπρέλα που θα κρατούν άλλοι για μας. Πρέπει να μάθουμε να αγοράζουμε και να παράγουμε αμυντικό υλικό και εξοπλισμούς με κοινοτικούς πόρους, αλλά και να πετύχουμε κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά προϊόντα όπως το κάναμε με την Airbus για την εμπορική αεροπορική βιομηχανία.

Στο παιχνίδι της ισχύος πρέπει να μοχλεύσουμε και να βελτιώσουμε και εκείνες τις πολιτικές και τα εργαλεία που απέδωσαν. Εκεί που η Ευρώπη πέτυχε. Να τα καταστήσουμε όχι απλά παράγοντες επιρροής αλλά μέσα επιβολής και επίδρασης. Την εσωτερική μας αγορά, την μεγαλύτερη και καλύτερα ρυθμισμένη αγορά στον κόσμο. Το ευρώ που καθίσταται το νόμισμα

αναφοράς και αποθεματικών για ολοένα και περισσότερες χώρες, τώρα και της Κίνας. Την αναπτυξιακή μας βοήθεια στον τρίτο κόσμο που πρέπει να συνοδεύεται από οφέλη από όσους χρηματοδοτούμε, μιας και είναι αδιανόητο να βοηθάμε χώρες που στρέφονται εναντίον μας. Και φυσικά την ρυθμιστική μας δύναμη που μας επιτρέπει να τιμωρούμε με κυρώσεις και περιορισμούς όσους στρέφονται εναντίον μας και να επιβραβεύουμε όσους συντάσσονται μαζί μας.

Σε αυτό το αναδυόμενο παίγνιο της ισχύος, η ναυτιλία έχει έναν κεντρικό, στρατηγικό ρόλο στην κατοχύρωση της ασφάλειας και της ευημερίας της Ευρώπης, συνδέοντας αξιόπιστα την ήπειρο μας με τον υπόλοιπο κόσμο και υπερασπιζόμενη τις αξίες που έχουμε για σημαία μας οι ευρωπαίοι : ανοικτό εμπόριο, ανοικτές θάλασσες, ελευθερία πρόσβασης, ασφάλεια και σεβασμό στο περιβάλλον.

Η ναυτιλία είναι ο καταλύτης του παγκόσμιου εμπορίου, καθοριστικός για ότι είναι σημαντικό στις κοινωνίες και τις οικονομίες μας : από τη μεταποίηση ως της γεωργία, από την αυτοκινητοβιομηχανία ως τις τεχνολογίες αιχμής. Χωρίς τη ναυτιλία δεν θα υπήρχε ενέργεια, πρώτες ύλες, μεταποιημένα προϊόντα.

Είχα το προνόμιο ως Αντιπρόεδρος της Κομισιόν τα τελευταία 5 χρόνια να δω από πρώτο χέρι αυτή τη καταλυτική συνεισφορά της ναυτιλίας σε δύο πρωτοφανείς κρίσεις. Την πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Πέρα από τα άλματα των εμβολίων και του Ταμείου Ανάκαμψης, η ναυτιλία κράτησε την Ευρώπη ζωντανή, χορτασμένη, ζεστή και φωτεινή.

Η ευρωπαϊκή και παγκόσμια διατροφική αλυσίδα δεν κατέρρευσε. Κρίσιμοι πλόες εισαγωγής και εξαγωγής σιτηρών, ζωοτροφών και τροφίμων κρατήθηκαν ανοικτοί, συμπεριλαμβανομένων των Solidarity Lanes που κράτησαν τις ουκρανικές εξαγωγές ζωντανές.

Αντίστοιχη, ίσως ακόμη πιο κρίσιμη, ήταν η συμβολή της ναυτιλίας στον ενεργειακό εφοδιασμό και την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης αυτά τα δύσκολα χρόνια. Εξάλλου εισάγουμε μεγάλες ποσότητες πετρελαίου, φυσικού αερίου και ανανεώσιμων μέσω των θαλασσίων οδών.

Γιαυτο ήταν - και είναι - κρίσιμο ζητούμενο να εξασφαλίσουμε εναλλακτικές οδούς προμήθειας, από πολλούς πάροχους ενεργειας για να ελαχιστοποιήσουμε κάθε κίνδυνο. Η εργαλειοποίηση της ενέργειας από αυτούς που θεωρούσαμε αξιόπιστους εταίρους, μας ώθησε αποφασιστικά όχι μόνο στις μαζικές εισαγωγές LNG αλλά και την όλο και μεγαλύτερη χρήση πλωτών τερματικών σταθμών Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Και φυσικά είναι πολύ ενθαρρυντικό το όλο και μεγαλύτερο πρόγραμμα επενδύσεων σε ευρωπαϊκά λιμάνια για παραγωγή ενέργειας offshore αλλά και εγκαταστάσεων για εισαγωγές πράσινου υδρογόνου και άλλων καθαρών καυσίμων.

Δεν θα ήθελα να κλείσω χωρίς αναφορά και σε πιο σύνθετα θέματα όπως η ενεργειακή μετάβαση του ναυτιλιακού κλάδου.

Όπου υπάρχει τόσο μεγάλη στρατηγική ευθύνη για την παγκόσμια οικονομία,πρέπει να υπάρχει και ένας βαθμός στρατηγικής υπευθυνότητας. Και ναι, ενώ η ναυτιλία είναι μεταξύ των κλάδων των μεταφορών με τις χαμηλότερες εκπομπές, έπρεπε να αναλάβει το μέρος που της αναλογεί στην από-ανθρακοποίηση του τομέα, γιαυτό και ήταν ο τελευταίος κλάδος που υπήχθη στο σύστημα Εμπορίας Ρύπων ETS. Αυτή η υποχρέωση συνοδεύτηκε και με νέες ρυθμίσεις για τα ναυτιλιακά καύσιμα.

Νομίζω ότι τώρα είναι η ώρα για μια πιο ψύχραιμη αποτίμηση αυτών των δεσμεύσεων που έχουν ήδη εγκριθεί από τα κράτη μέλη και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Καταθέτω την δική μου αποτίμηση :

πρόκειται για μέτρα που είναι όλα κλιμακωτά, με προθεσμίες προσαρμογής
το κόστος τους επιμερίζεται
η αξία τους επενδύεται στη ναυτιλία, όχι σε άλλες προτεραιότητες
και κυρίως αποφεύχθηκαν τα χειρότερα με λεπτούς χειρισμούς και συντονισμό μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών.
Θέλω να είμαι σαφής. Η ανταγωνιστικότητα της ναυτιλίας είναι το κύριο ζητούμενο και η Ευρώπη δεν κυνηγάει ανεμόμυλους δονκιχωτικά, χωρίς να εξετάζει τον αντίκτυπο στην αγορά. Γιαυτό και η διεθνής διάσταση είναι απαραίτητη με τον ΙΜΟ να καλείται να παίξει τον ρόλο που του αναλογεί.

Η παγκόσμια συμφωνία που επετεύχθη εκεί τον περασμένο μήνα θα δώσει το τελικό τόνο και ρυθμό της απανθρακοποιήσης μέχρι το 2050.

Και μιας και βρισκόμαστε στη φάση του τελικού σχεδιασμού του νέου δημοσιονομικού πλαισίου 2027-2034, είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξουν πολλές ευκαιρίες για κοινοτική χρηματοδότηση πολλών από των ρυθμίσεων του οδικού χάρτη προς το 2050, ιδίως για καινοτόμες πρωτοβουλίες στα καύσιμα ή σε τεχνολογίες που στηρίζουν τη ναυτιλία.

Είμαι πεπεισμένος ότι όπως και πριν 20 χρόνια με την Λογιόλα, έτσι και τώρα οι λύσεις θα είναι συναινετικές και ισορροπημένες. Το μέλλον της ναυτιλίας δεν θα αποφασιστεί από ερευνητικά ινστιτούτα και ΜΚΟ, αλλά με την ενεργό εμπλοκή των ανθρώπων και των φορέων της ναυτιλίας.

Φίλες και φίλοι,

Ζούμε σε καιρούς δύσκολους, όπου οι βεβαιότητες δεκαετιών ανατρέπονται και οι τεκτονικές πλάκες της ιστορίας κινούνται με ταχύτητα και σε απρόβλεπτες κατευθύνσεις.

Όπως πάντα σε τέτοιες στιγμές, προκύπτουν μεγάλες απειλές αλλά και ακόμη μεγαλύτερες ευκαιρίες. Η Ευρώπη καλείται να αλλάξει, να ενηλικιωθεί γεωπολιτικά, να μάθει και να παίξει στη λίγκα των μεγάλων με πολιτικές και εργαλεία ισχύος, όχι με ευχολόγια και δηλώσεις αγαθών προθέσεων.

Και η ναυτιλία καλείται να συνεχίσει το success story των τελευταίων δεκαετιών, αυτή τη φορά σε πιο φουρτουνιασμένες θάλασσες από ποτέ. Για να κρατήσει το εμπόριο μας ανοιχτό, τον ενεργειακό μας ανεφοδιασμό ασφαλή, τις εφοδιαστικές και αγροδιατροφικες μας αλυσίδες προστατευμένες και τις πρώτες ύλες που χρειάζεται η βιομηχανία και η μεταποίηση μας προσβάσιμες και προσιτές.

Κι όλα αυτά αναλαμβάνοντας το μέρος που της αναλογεί για την προστασία του πλανήτη ως παράγων ευθύνης και ενσυναίσθησης. Όπως αρμόζει όχι απλά σε έναν Ευρωπαίο αλλά σε έναν παγκόσμιο πρωταθλητή.

Φίλες και φίλοι,

Ο Ποσειδωνας ήταν προστάτης και φίλος όσων σέβονταν την θάλασσα, αλλά αμείλικτα σκληρός σε όσους την περιφρόνησαν και τη εχθρευόταν. Ο Οδυσσέας στο ταξίδι της επιστροφής στην Ιθάκη γνώρισε από πρώτο χέρι τον θυμό του Ποσειδώνα.

Μιλώντας για όλους εμάς εδώ στην αίθουσα, είμαι σίγουρος ότι κάναμε ό,τι έπρεπε - ο καθένας από το μετεριζι του - για να αξίζουμε την ασπίδα προστασίας του θεού της θάλασσας. Ναι φίλες και φίλοι, ο Ποσειδωνας είναι μαζί μας δεν έχουμε τίποτε να φοβηθούμε, παρά τον σκοτεινό κόσμο που μας περιβάλλει.
Ευχαριστώ και πάλι για την τιμή που μου κάνατε».