ΣΥΡΙΖΑ: Τι σημαίνει πρακτικά η απώλεια του τίτλου της αξιωματικής αντιπολίτευσης

Ένα βήμα πριν χάσει τον διόλου ευκαταφρόνητο, από κοινοβουλευτικής άποψης, τίτλο της «αξιωματικής αντιπολίτευσης» βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία που μετά την επίσημη ανεξαρτητοποίηση των Πέτρου Παππά, Αλέξανδρου Αυλωνίτη, Κυριακής Μάλαμα και Ραλλίας Χρηστίδου μένει πλέον με 31 βουλευτές, όσους δηλαδή έχει και το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ.

Απλώς μέχρι στιγμής παραμένει στη θέση της μείζονος αντιπολίτευσης γιατί έχει πάρει μεγαλύτερο ποσοστό και περισσότερες ψήφους, στις τελευταίες βουλευτικες εκλογές. Σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής (άρθρο 19): «H σειρά των Koινoβoυλευτικών Ομάδων καθορίζεται από τη δύναμή τους σε αριθμό Βουλευτών. Σε περίπτωση ισοδυναμίας προηγείται η Koινoβoυλευτική Ομάδα τoυ Kόμματoς πoυ πήρε περισσότερες ψήφους στις εκλογές από τις οποίες προήλθε η Boυλή». Εάν όμως έστω και ένας βουλευτής ακόμη αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, κάτι διόλου απίθανο με τις διαλυτικές τάσεις που επικρατούν στην Κουμουνδούρου, τότε αυτομάτως αξιωματική αντιπολίτευση χρίζεται το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ και αρχηγός της φυσικά, ο Νίκος Ανδρουλάκης. απολαμβάνοντας μια σειρά από θεσμικά προνόμια.

Από τους 47 στους 31

Ας τα πάρουμε με τη σειρά: Στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου 2023 ο ΣΥΡΙΖΑ υπό την προεδρία του Αλέξη Τσίπρα εξέλεξε 47 βουλευτές. Ωστόσο μετά την παραίτησή του και την ανάδειξη στην ηγεσία του Στέφανου Κασσελάκη προκλήθηκε έντονη εσωκομματική κρίση, που κορυφώθηκε το περσινό Νοέμβριο, με την αποχώρηση 46 μελών της Κεντρικής Επιτροπής που ανήκαν στην τάση της «Ομπρέλας», μεταξύ των οποίων και δύο βουλευτές, οι Ευκλείδης Τσακαλώτος και Πέτη Πέρκα, οι οποίοι τέθηκαν εκτός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Ήταν οι πρώτοι που ανεξαρτητοποιήθηκαν, ανοίγοντας τον δρόμο και στους υπόλοιπους.

Λίγες ημέρες αργότερα αποχωρούν και τα μέλη της Ομάδας των αποκαλούμενων «6+6» με αποτέλεσμα να ανεξαρτητοποιηθούν άλλοι 9 βουλευτές, οι Σία Αναγνωστοπούλου, Έφη Αχτσιόγλου, Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, Νάσος Ηλιόπουλος, Δημήτρης Τζανακόπουλος, Μερόπη Τζούφη, Οζγκιούρ Φερχάτ, Θεανώ Φωτίου και Αλέξης Χαρίτσης. Όλοι οι παρακάτω, συγκρότησαν μια νέα Κοινοβουλευτική Ομάδα, αυτή της «Νέας Αριστεράς» με επικεφαλής τον κ. Χαρίτση.

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου ο Στέφανος Κασσελάκης, που δεν του επετράπη να συμμετέχει στις εσωκομματικές εκλογές και το έκτακτο συνέδριο, ανακοίνωσε ότι προχωρά στη δημιουργία νέου πολιτικού φορέα, με αποτέλεσμα την άμεση αποχώρηση των Πέτρου Παππά, Κυριακής Μάλαμα, Ραλλίας Χρηστίδου και Αλέξανδρο Αυλωνίτη και κάπως έτσι να φθάσουμε στους 31 πλέον βουλευτές, ενώ τάσεις ανεξαρτητοποίησης δείχνει και η Θεοδώρα Τζάκρη, που τονίζει πως θα αποχωρήσει όταν φτιαχτεί το κόμμα Κασσελάκη.

Τι κερδίζουν, τι χάνουν

Εάν λοιπόν αποχωρήσει και η Τζάκρη, ή οποιοσδήποτε άλλος, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ θα χάσει τον τίτλο του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης τον οποίο θα αποκτήσει αυτομάτως το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ. Θα αναρωτηθεί κανείς εάν κάτι τέτοιο αλλάζει κάτι πρακτικά. Ναι, από άποψη κοινοβουλευτικών διαδικασιών. Η αξιωματική αντιπολίτευση απολαμβάνει κάποια επιπλέον προνόμια έναντι των υπόλοιπων κομμάτων, που απορρέουν από τον Κανονισμό της Βουλής. Ειδικότερα:

Το άρθρο 20 του Κανονισμού αναφέρει ρητά ότι «ο πρόεδρος της μεγαλύτερης σε δύναμη Κοινοβουλευτικής Ομάδας που δεν μετέχει στην κυβέρνηση, αποκαλείται αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και έχει τα ιδιαίτερα δικαιώματα που του αναγνωρίζει ο Κανονισμός της Βουλής και οι κείμενες διατάξεις». Αυτά τα δικαιώματα, περιορίζονται κυρίως εντός της Βουλής και δεν έχουν ευρύτερη συνταγματική ισχύ, καθώς το Σύνταγμα δεν αναφέρεται ρητά σε αυτόν τον θεσμό.

Ένα από τα πιο σημαντικά προνόμια λοιπόν που αποδίδονται στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι ο θεσμικός του ρόλος ως τέταρτου σε σημασία πολιτειακού παράγοντα στη χώρα, μετά την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Πρόεδρο της Βουλής, Κώστα Τασούλα. Αυτός ο τίτλος τον τοποθετεί σε κεντρική θέση στον πολιτικό διάλογο και τις κοινοβουλευτικές διεργασίες.

Επιπλέον, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαθέτει και ουσιαστικά προνόμια στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, όπως το δικαίωμα να ζητά τη διεξαγωγή δύο συζητήσεων προ ημερησίας διατάξεως (άρθρο 143 του Κανονισμού της Βουλής) σε κάθε κοινοβουλευτική Σύνοδο (σ.σ. κάθε τακτική Σύνοδος ξεκινά τον Οκτώβριο και ολοκληρώνεται πριν τις θερινές διακοπές του επόμενου έτους), ενώ οι αρχηγοί των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν μόλις μία συζήτηση. Επίσης κατά τις συνεδριάσεις, τυγχάνει μεγαλύτερης ανοχής όταν υπερβαίνει τον καθορισμένο χρόνο ομιλίας, προνόμιο που σπάνια επεκτείνεται στους ηγέτες μικρότερων κομμάτων.

Περισσότεροι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι

Παράλληλα, ο Κανονισμός της Βουλής (άρθρο 17) επιτρέπει στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ορίζει έως και τρεις αναπληρωτές εκπροσώπους του στις συνεδριάσεις, ακριβώς όπως και ο πρωθυπουργός. Αυτή η ευχέρεια του δίνει τη δυνατότητα να ασκεί αυξημένη επιρροή και έλεγχο στην κοινοβουλευτική διαδικασία, σε σύγκριση με τους αρχηγούς των μικρότερων κομμάτων, που μπορούν να ορίσουν μόνο έως δύο αναπληρωτές.

Εν κατακλείδι, τα προνόμια της αξιωματικής αντιπολίτευσης μπορεί να είναι περισσότερο θεσμικά και συμβολικά, ωστόσο οι συνέπειες της απώλειάς τους θα έχουν αντίκτυπο όχι μόνο στις ισορροπίες εντός της Βουλής αλλά και στον τρόπο με τον οποίο θα διεξάγεται το προσεχές διάστημα η πολιτική αντιπαράθεση στη χώρα.

Πηγή: newsbeast.gr / Γεώργιος Σαρρής