Ποιοι είναι οι Δρούζοι και γιατί το Ισραήλ βομβαρδίζει τη Συρία;

Ο στρατός της Συρίας εισήλθε χθες, Τρίτη, σε ένα προπύργιο της κοινότητας των Δρούζων στο νότιο τμήμα της χώρας, όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση, αναζωπυρώνοντας έτσι τους φόβους για επιθέσεις κατά μειονοτήτων και πυροδοτώντας νέες ισραηλινές επιθέσεις εναντίον των δυνάμεων που έχει αποστείλει η Δαμασκός.

Συγκρούσεις ξέσπασαν κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου μεταξύ δυνάμεων των Δρούζων και Βεδουίνων στη νότια πόλη της Σουάιντα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 30 άνθρωποι και δεκάδες ακόμη να τραυματιστούν. Αυτή η έκρηξη βίας οδήγησε σε παρέμβαση της συριακής κυβέρνησης, η οποία έχασε 18 στρατιώτες της στις συγκρούσεις.

Ισλαμικές δυνάμεις που συνεργάζονται με τη συριακή κυβέρνηση ενεπλάκησαν επίσης στις μάχες αυτή την εβδομάδα, εντείνοντας τις ανησυχίες μεταξύ των Δρούζων και ωθώντας μια σημαντική προσωπικότητα εντός της κοινότητας να απευθύνει αίτημα για διεθνή προστασία.

Το Ισραήλ, το οποίο έχει δεσμευτεί να προστατεύσει τους Δρούζους στη Συρία, προχώρησε σε νέες επιθέσεις κατά των δυνάμεων της συριακής κυβέρνησης, οι οποίες προχωρούσαν προς τη Σουάιντα, ενώ δεσμεύτηκε να συνεχίσει τα πλήγματα προκειμένου να προστατεύσει την εν λόγω κοινότητα.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Συρίας ανέφερε ότι αρκετοί άμαχοι αλλά και μέλη των δυνάμεων ασφαλείας σκοτώθηκαν από τα πλήγματα, χωρίς ωστόσο να δώσει συγκεκριμένα στοιχεία.

Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο καταδίκασε τις ισραηλινές επιθέσεις, αποκαλώντας τις «κατάφωρη παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας της Συριακής Αραβικής Δημοκρατίας» και περιγράφοντάς τις ως «ένα κατακριτέο παράδειγμα συνεχιζόμενης επιθετικότητας και εξωτερικής παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις κυρίαρχων κρατών».

Νωρίτερα, ο ισραηλινός στρατός ανέφερε σε δική του ανακοίνωση ότι έπληξε «στρατιωτικά οχήματα που ανήκαν στις δυνάμεις του συριακού καθεστώτος στην περιοχή της Σουάιντα στη νότια Συρία».

Τι γνωρίζουμε όμως για την κοινότητα των Δρούζων καθώς και για τη δέσμευση του Ισραήλ να τους προστατεύσει;

Ποιοι είναι οι Δρούζοι;

Οι Δρούζοι είναι μια αραβική σέκτα περίπου ενός εκατομμυρίου ανθρώπων που ζουν κυρίως στη Συρία, τον Λίβανο και το Ισραήλ. Στη νότια Συρία, όπου οι Δρούζοι αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού στην επαρχία Σουάιντα, η κοινότητα είχε βρεθεί κατά καιρούς παγιδευμένη ανάμεσα στις δυνάμεις του πρώην καθεστώτος Ασαντ και σε εξτρεμιστικές ομάδες στη διάρκεια του δεκαετούς εμφυλίου πολέμου στη Συρία.

Προερχόμενη από την Αίγυπτο τον 11ο αιώνα, η κοινότητα πιστεύει σε ένα παρακλάδι του Ισλάμ που δεν επιτρέπει προσηλυτισμούς – είτε προς είτε από τη θρησκεία – και δεν επιτρέπει γάμους μεταξύ ατόμων με διαφορετικά έθνη.

Στη Συρία, ο πληθυσμός των Δρούζων συγκεντρώνεται γύρω από τρεις κύριες επαρχίες κοντά στα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψίπεδα του Γκολάν στο νότιο τμήμα της χώρας.

Περισσότεροι από 20.000 Δρούζοι κατοικούν στα Υψίπεδα του Γκολάν, ένα οροπέδιο στρατηγικής σημασίας που κατέλαβε το Ισραήλ από τη Συρία κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Εξι Ημερών το 1967, προτού το προσαρτήσει και επίσημα το 1981.

Οι Δρούζοι που κατοικούν εκεί μοιράζονται την περιοχή με περίπου 25.000 Εβραίους εποίκους, διασκορπισμένους σε περισσότερους από 30 οικισμούς.

Οι περισσότεροι Δρούζοι που κατοικούν στο Γκολάν αυτοπροσδιορίζονται ως Σύροι, ενώ απέρριψαν την πρόταση να αποκτήσουν ισραηλινή υπηκοότητα όταν το Ισραήλ κατέλαβε την περιοχή. Σε όσους αρνήθηκαν, χορηγήθηκαν ισραηλινές κάρτες παραμονής αλλά δεν θεωρούνται Ισραηλινοί πολίτες.

Γιατί συγκρούονται μαζί τους οι συριακές δυνάμεις;

Αφού ανέτρεψε το καθεστώς του Ασαντ, ο νέος πρόεδρος της Συρίας, Αχμέντ αλ Σάρα, υποσχέθηκε να ακολουθήσει πολιτική συμπερίληψης και να προστατεύσει όλες τις κοινότητες της Συρίας, αλλά οι εξτρεμιστικές σουνιτικές δυνάμεις που τον υποστηρίζουν, συνέχισαν να αντιμετωπίζουν βίαια τις θρησκευτικές μειονότητες.

Τον Μάρτιο, εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια επιχείρησης καταστολής στη σέκτα των Αλαουιτών – στην οποία ανήκει και ο Ασαντ – στη δυτική πόλη της Λαττάκειας, ενώ τον Απρίλιο, τουλάχιστον 100 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις μεταξύ φιλοκυβερνητικών δυνάμεων και πολιτοφυλακών των Δρούζων.

Ενα βασικό ζήτημα που θέτει υπό πίεση τις σχέσεις μεταξύ της νέας συριακής κυβέρνησης και των Δρούζων είναι ο αφοπλισμός των πολιτοφυλακών των Δρούζων καθώς και το ζήτημα της ένταξης και αντιπροσώπευσης της κοινότητας. 

Ο αλ Σάρα, στη προσπάθειά του να εντάξει τις ένοπλες παρατάξεις σε έναν ενοποιημένο στρατό, δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να διασφαλίσει συμφωνίες με τους Δρούζους, οι οποίοι επιμένουν να διατηρήσουν τα όπλα τους και τις ανεξάρτητες πολιτοφυλακές τους.

Ισραηλινή επίθεση στη νότια Συρία – Πάνω από 200 νεκροί στις συγκρούσεις

Οι Δρούζοι, κάποιοι εκ των οποίων εναντιώνονταν στο αυταρχικό καθεστώς του Ασαντ, παραμένουν επιφυλακτικοί απέναντι στον αλ Σάρα, έναν Ισλαμιστή ηγέτη με τζιχαντιστικό παρελθόν. Εχουν εκφράσει μάλιστα ανησυχίες σχετικά με τον αποκλεισμό ορισμένων εκ των ηγετών τους από τις διαδικασίες εθνικού διαλόγου του αλ Σάρα καθώς και για την περιορισμένη εκπροσώπησή τους στη νέα κυβέρνηση, η οποία περιλαμβάνει μόνο έναν Δρούζο υπουργό.

Λίγες ώρες αφότου τα στρατεύματα εισήλθαν στην πόλη την Τρίτη, ο υπουργός Αμυνας της Συρίας, Μουρχάφ Αμπού Κούσρα, κήρυξε «εκεχειρία» μετά από συμφωνία με ηγέτες της κοινότητας που δεν κατονομάζονται και δήλωσε ότι η στρατιωτική αστυνομία αναπτύσσεται «για να ρυθμίσει τις στρατιωτικές δραστηριότητες και να φροντίσει ώστε να λογοδοτούν οι παραβάτες».

Γιατί επενέβη το Ισραήλ;

Χθες, Τρίτη, το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ «έχει δεσμευτεί να αποτρέψει την πρόκληση βλάβης στους Δρούζους στη Συρία λόγω της βαθιάς αδελφικής συμμαχίας με τους Δρούζους πολίτες μας στο Ισραήλ και των οικογενειακών και ιστορικών δεσμών τους με τους Δρούζους στη Συρία».

Περίπου 130.000 Ισραηλινοί Δρούζοι ζουν στο βόρειο Ισραήλ. Σε αντίθεση με άλλες μειονότητες εντός των συνόρων του Ισραήλ, οι Δρούζοι άνδρες άνω των 18 ετών στρατεύονται στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις από το 1957 και συχνά ανέρχονται σε υψηλόβαθμες θέσεις, ενώ πολλοί χτίζουν καριέρες στην αστυνομία και τις δυνάμεις ασφαλείας.

Η ισραηλινή κυβέρνηση είχε επίσης μονομερώς κηρύξει ζώνη αποστρατιωτικοποίησης στη Συρία που «απαγορεύει την εισαγωγή δυνάμεων και όπλων στη νότια Συρία», σύμφωνα με το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού.

Η συριακή κυβέρνηση έχει απορρίψει την κήρυξη αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης από το Ισραήλ και, μαζί με τη διεθνή κοινότητα, έχει επανειλημμένα καλέσει το Ισραήλ να σταματήσει τις στρατιωτικές ενέργειες που παραβιάζουν την κυριαρχία της Συρίας.

Το Ισραήλ, επιφυλακτικό απέναντι σε εξτρεμιστικές ομάδες κατά μήκος των συνόρων του, υιοθέτησε στάση αντιπαράθεσης έναντι του αλ Σάραα, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ να προωθήσει τη συμφιλίωση μεταξύ Συρίας και Ισραήλ και τις προσπάθειες επέκτασης της εξομάλυνσης στη Μέση Ανατολή.

Νωρίτερα την Τρίτη, ένας πνευματικός ηγέτης των Δρούζων, ο Χικμάτ Αλ-Χίτζρι, ζήτησε διεθνή προστασία από «όλες τις χώρες» για να «αντιμετωπίσουν την βάρβαρη εκστρατεία» της κυβέρνησης και των συμμαχικών της δυνάμεων «χρησιμοποιώντας όλα τα δυνατά μέσα».

«Είμαστε αντιμέτωποι με ολοκληρωτικό πόλεμο εξόντωσης», δήλωσε ο Αλ-Χίτζρι σε μαγνητοσκοπημένη δήλωση.

Ωστόσο, άλλη δήλωση που εξέδωσαν έτεροι ηγέτες των Δρούζων χαιρέτισε την παρέμβαση της συριακής κυβέρνησης στη Σουέιντα και κάλεσε το κράτος να επιβάλει την εξουσία του. Κάλεσε επίσης τις ένοπλες ομάδες στην πόλη να παραδώσουν όπλα στις κυβερνητικές δυνάμεις και να ξεκινήσει διάλογος με τη Δαμασκό.

Συμφωνία του Ισραήλ με χώρα που συνεχίζει να βομβαρδίζει;

Από την πτώση του καθεστώτος Ασαντ τον περασμένο Δεκέμβριο, το Ισραήλ έχει καταλάβει περισσότερα εδάφη στη Συρία και έχει εξαπολύσει επανειλημμένα επιθέσεις στη χώρα, με δηλωμένο στόχο την αποτροπή της ανασυγκρότησης των στρατιωτικών δυνατοτήτων και την εξάλειψη της μαχητικότητας που θα μπορούσε να απειλήσει την ασφάλειά του.

Οι επιθέσεις του Ισραήλ συνεχίζονται παρά το γεγονός ότι ο στενότερος σύμμαχός του, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το πιέζουν να εξομαλύνει τις σχέσεις του με τη Συρία, τώρα που αυτή βρίσκεται υπό τον έλεγχο νέας κυβέρνησης.

Οι ΗΠΑ προσπαθούν να κατευθύνουν τις χώρες της περιοχής προς διαφορετική πορεία και επιθυμούν η Συρία να υπογράψει τις Συμφωνίες του Αβραάμ – μια σειρά συμφωνιών που εξομαλύνουν τις σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και αρκετών αραβικών χωρών. Ανώτερος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης δήλωσε στο CNN τον περασμένο μήνα ότι είναι «προς όφελος της Συρίας να κλίνει προς το Ισραήλ».

Το Ισραήλ έχει δηλώσει την πρόθεσή του να επεκτείνει αυτές τις συμφωνίες. Μετά τη σφοδρή σύγκρουσή του με το Ιράν, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι η ισραηλινή «νίκη» άνοιξε τον δρόμο για τη «δραματική επέκταση των ειρηνευτικών συμφωνιών», προσθέτοντας ότι το Ισραήλ «εργάζεται σκληρά για αυτό».

Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σάαρ έχει μάλιστα διευκρινίσει ποιες χώρες στοχεύει το Ισραήλ στην εξομάλυνση: «Το Ισραήλ ενδιαφέρεται να επεκτείνει τον κύκλο ειρήνης και εξομάλυνσης των Συμφωνιών του Αβραάμ», δήλωσε στα τέλη του περασμένου μήνα σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Αυστριακό ομόλογό του. «Εχουμε συμφέρον να προσθέσουμε χώρες, όπως η Συρία και ο Λίβανος, γείτονές μας, στον κύκλο ειρήνης και εξομάλυνσης – διαφυλάσσοντας παράλληλα τα βασικά συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ», είπε.

Το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει άμεσες και έμμεσες συνομιλίες με τη νέα συριακή κυβέρνηση, μια ένδειξη μεταβαλλόμενης δυναμικής μεταξύ των πρώην εχθρών μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ. Ωστόσο, οι επανειλημμένες επιθέσεις του Ισραήλ σε συριακά εδάφη και η εκτεταμένη στρατιωτική του παρουσία στη χώρα είναι πιθανόν να περιπλέξουν αυτές τις φιλοδοξίες.

Τον Μάιο, ο αλ Σάρα δήλωσε ότι οι έμμεσες συνομιλίες με το Ισραήλ είχαν ως στόχο να τερματίσουν τις επιθέσεις. Αυτό όμως δεν έχει συμβεί.

Η Μέση Ανατολή του Τραμπ: Από τις Συμφωνίες του Αβραάμ στη «ριβιέρα», με το βλέμμα στο Νόμπελ

Ο Νετανιάχου έχει αναφερθεί στο παρελθόν στη νέα κυβέρνηση της Δαμασκού ως «εξτρεμιστικό ισλαμικό καθεστώς» και απειλή για το κράτος του Ισραήλ. Τον Μάιο, Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στο CNN ότι ο πρωθυπουργός της χώρας είχε ζητήσει από τον Τραμπ να μην άρει τις κυρώσεις κατά της Συρίας, λέγοντας ότι φοβόταν ότι αυτό θα οδηγούσε σε επανάληψη των γεγονότων της 7ης Οκτωβρίου 2023, όταν μαχητές υπό την ηγεσία της Χαμάς επιτέθηκαν στο Ισραήλ.

Τα πλήγματα του Ισραήλ στη Συρία περιπλέκουν επίσης τις προσπάθειες του αλ Σάρα να εδραιώσει την εξουσία του στη χώρα και να προωθήσει μια πιθανή συμφωνία εξομάλυνσης ως νίκη για την ανεξαρτησία της Συρίας και τον λαό της.