Μόνο 7 χώρες στον κόσμο έχουν καθαρό αέρα - Στο "πορτοκαλί" η Ελλάδα

Μόλις επτά χώρες σε όλο τον κόσμο κατάφεραν να διατηρήσουν ασφαλή επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2023, όπως αναφέρει η Παγκόσμια Έκθεση για την Ποιότητα του Αέρα της ελβετικής εταιρείας τεχνολογίας ποιότητας του αέρα IQAir.

Η εν λόγω έκθεση που κυκλοφόρησε νωρίτερα φέτος, βασίζεται σε δεδομένα από περισσότερους από 30.000 σταθμούς παρακολούθησης σε 134 χώρες, εδάφη και περιοχές.

Όπως προέκυψε 124 εξ αυτών παραβιάζουν τα ασφαλή επίπεδα PM2,5 (τύπος μικροσκοπικών σωματιδίων που μπορoύν να διεισδύσουν στους πνεύμονες και την κυκλοφορία του αίματος), σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Μάλιστα, αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια έχουν συνδεθεί με καρδιακές και πνευμονικές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, αυξημένο κίνδυνο άσθματος, κατάθλιψη, άγχος, ακόμα και πρόωρο θάνατο.

Οι χώρες που πληρούν τα επίπεδα ασφαλούς ποιότητας του αέρα

Όπως προκύπτει από την έρευνα, οι επτά χώρες που πληρούσαν την ασφαλή οδηγία των πέντε μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα (μg/m3) ή λιγότερο, ήταν η Αυστραλία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γρενάδα, η Ισλανδία, ο Μαυρίκιος και η Νέα Ζηλανδία.

Σε ασφαλή επίπεδα ήταν επίσης το Πουέρτο Ρίκο, οι Βερμούδες και η Γαλλική Πολυνησία. Στην Ευρώπη, τον καθαρότερο αέρα είχε η Ισλανδία με 4 μg/m3 και ακολουθούν η Εσθονία με 4,7 μg/m3 και η Φινλανδία με 4,9 μg/m3.

Οι χώρες με τη λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση είναι: Σουηδία, Ιρλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Λιχτενστάιν, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ανδόρα, Λετονία, Ουκρανία, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Γερμανία, Βέλγιο, Γαλλία, Αυστρία, Ισπανία και Ρωσία.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και η θέση της Ελλάδας

Στην κίτρινη κατηγορία, δηλαδή με επίπεδα ρύπανσης έως και τρεις φορές πάνω από το ασφαλές πρότυπο, περιλαμβάνονται ευρωπαϊκές χώρες όπως η Λιθουανία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Σλοβακία, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Πολωνία, η Κύπρος, η Σλοβενία και η Ιταλία.

Μάλιστα, η Κροατία είναι η χώρα που παρουσίασε τη μεγαλύτερη πρόοδο το 2023 στη μείωση των επιπέδων PM2,5, με τον ετήσιο μέσο όρο να μειώνεται περισσότερο από 40% σε σύγκριση με το 2022. 

Στην πορτοκαλί κατηγορία, δηλαδή με επίπεδα ρύπανσης έως και πέντε φορές πάνω από τα ασφαλή επίπεδα, βρίσκονται η Μολδαβία, η Ρουμανία, η Αλβανία, η Ελλάδα, η Τουρκία, η Σερβία και το Μαυροβούνιο.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Βόρεια Μακεδονία έπεσαν στην κόκκινη κατηγορία με επίπεδα ρύπανσης πάνω από πέντε φορές πάνω από το ασφαλές πρότυπο. 

Οι πιο μολυσμένες χώρες στον κόσμο

Οι χώρες με τη χειρότερη ποιότητα αέρα συγκεντρώνονται στη Νότια και Κεντρική Ασία, όπου βρίσκονται οι 10 πιο μολυσμένες πόλεις στον κόσμο.

Την πρώτη θέση κατέλαβε το Μπαγκλαντές με 79,9 μg/m3, δηλαδή περισσότερο από 15 φορές υψηλότερη από την ετήσια κατευθυντήρια γραμμή του ΠΟΥ για τα PM2,5, ενώ ακολουθούν το Πακιστάν, η Ινδία, το Τατζικιστάν και η Μπουρκίνα Φάσο. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των έξι εκθέσεων της IQAir, ο Καναδάς ήταν η πιο μολυσμένη χώρα στη Βόρεια Αμερική, αφού εκεί βρίσκονται οι 13 πιο μολυσμένες πόλεις της περιοχής.

Η σημασία των δεδομένων για την ποιότητα του αέρα

Οι εκθέσεις της IQAir για την ποιότητα του αέρα λειτουργούν ως σημαντικές εκκλήσεις για ανάληψη δράσης με στόχο τον περιορισμό των επιπέδων ρύπανσης που συνήθως είναι χειρότερα σε περιοχές όπου κατοικούν ευάλωτες και υποεκπροσωπούμενες ομάδες ανθρώπων.

Βέβαια, η έλλειψη δεδομένων σε όλες τις αφρικανικές χώρες αφήνει το 1/3 του πληθυσμού της ηπείρου χωρίς πρόσβαση σε δεδομένα για την ποιότητα του αέρα.

«Το καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον είναι ένα παγκόσμιο ανθρώπινο δικαίωμα. Σε πολλά μέρη του κόσμου η έλλειψη δεδομένων για την ποιότητα του αέρα καθυστερεί την ανάληψη αποφασιστικής δράσης και διαιωνίζει τον περιττό ανθρώπινο πόνο. Τα δεδομένα για την ποιότητα του αέρα σώζουν ζωές», δήλωσε ο Φρανκ Χαμς, Παγκόσμιος Διευθύνων Σύμβουλος της IQAir.

«Το 2023 η ατμοσφαιρική ρύπανση παρέμενε μια παγκόσμια καταστροφή για την υγεία. Το παγκόσμιο σύνολο δεδομένων της IQAir αποτελεί μια σημαντική υπενθύμιση των αδικιών που προκύπτουν και της ανάγκης να εφαρμοστούν οι πολλές λύσεις που υπάρχουν για το πρόβλημα αυτό» ανέφερε από πλευράς του ο Έινταν Φάρροου, ανώτερος επιστήμονας για την ποιότητα του αέρα στην Greenpeace International.