Ο συνεχιζόμενος ουκρανικός πόλεμος και η απειλή της συνήθειας

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που ξεκίνησε με την  παράνομη εισβολή της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022, συνεχίζεται αμείωτος χωρίς να διαφαίνεται κάποιο σημάδι πότε θα λήξει. Οι οικονομικές κυρώσεις, που επέβαλαν κατά της Ρωσίας οι ηγεσίες της Δύσης (ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση, ορισμένως), προκειμένου να αποτραπεί κάθε ενθάρρυνση αναθεωρητισμού των υφισταμένων συνόρων των κρατών στην  Ευρώπη –ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει την θρυαλλίδα για να διακοπεί η μακρά περίοδος ειρήνης που απολαμβάνει η Γηραιά Ήπειρος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο– κάθε άλλο παρά αποτελεσματικές υπήρξαν –ως τώρα τουλάχιστον. Όχι μόνο δεν εθίγη η οικονομία της Ρωσίας σε σημείο που να κινδυνεύει να καταποντιστεί, αλλά και οι όποιες επιβαρύνσεις σημειώθηκαν στην ζωή των πολιτών της μπορούν να δικαιολογηθούν από την  ηγεσία της  με τα κέρδη που προβλέπεται να αποκτήσει η χώρα τους μετά το τέλος του πολέμου. Αντίθετα οι οικονομίες των ευρωπαϊκών κρατών υπέστησαν δραματική ύφεση με τους πολίτες των να υποφέρουν και το μέλλον τους να διαγράφεται ακόμη πιο σκοτεινό.  Το χειρότερο είναι ότι οι ίδιες οι ηγεσίες της Δύσης που επέβαλαν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας μπήκαν στον πειρασμό  να τις παρακάμψουν, όπως συνέβη με την επιστροφή των διαβόητων τουρμπινών στην Μόσχα από την Γερμανία, που είχαν επισκευαστεί στον Καναδά, προκειμένου να συνεχιστεί η ροή του φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1 στην Ευρώπη. 

Οι ηγεσίες των κρατών της Δύσης, συνελόντι ειπείν, απεδείχθησαν στην αντιμετώπιση του Ουκρανικού Ζητήματος κατώτερες των περιστάσεων. Αλλά και ο κόσμος; Πού τα μαζικά συλλαλητήρια  και τα πύρινα άρθρα και τα αναλυτικά μέχρι εξαντλήσεως κείμενα καταδίκης της παράνομης εισβολής των Ρώσων στην Ουκρανία, τα οποία στην αρχή του πολέμου ήταν στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας; 
Απλά, συνήθισε ο κόσμος. 

Η συνήθεια είναι ικανή να κάμψει κάθε διάθεση αντίδρασης στην αυθαιρεσία.  Όποιος τρόπος ζωής κι αν μας τύχει, έλεγαν οι Πυθαγόρειοι, όσο άδικος και σκληρός και δύσκολος κι αβίωτος κι αν είναι, η συνήθεια θα μας τον κάνει τελικά ανεκτό.  Συνηθίσαμε τα ερείπια που άφησε πίσω της με την παρέμβασή της ή με την συμμετοχή της η Δύση στην Λιβύη και σε άλλες Αφρικανικές χώρες, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στην Συρία, στην  Μέση Ανατολή έτσι, ώστε τα εγκλήματα εις βάρος των ανθρώπων στις περιοχές αυτές, που στην αρχή μας έκαναν να επαναστατούμε, σήμερα να μη μας προκαλούν πλέον αίσθηση. Η συνήθεια, το ισχυρότερο και το πιο αποτελεσματικό καταπραϋντικό του εξεγερμένου συλλογικού συνειδότος, με το Ουκρανικό Ζήτημα να διαιωνίζεται, μοιάζει να έχει αρχίσει να απλώνεται στην  Γηραιά Ήπειρο και να την αδρανοποιεί. 

Οι πυροβολισμοί που ακούστηκαν αυτές τις μέρες στο Βόρειο Κόσοβο προοιωνίζονται έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης μεταξύ της Σερβίας και του Κοσόβου με εξελίξεις που ποιος ξέρει αν, παρά τις καθησυχαστικές προσώρας δηλώσεις των εμπλεκομένων παραγόντων, δεν οδηγήσουν σε πόλεμο, ο οποίος ούτε πότε ούτε πώς θα τελειώσει μπορεί να προβλεφθεί. Ο πόλεμος, παρατήρησε ο οξυδερκής Νικολό Μακιαβέλι, μπορεί να αρχίζει όποτε θέλεις, αλλά ποτέ δεν τελειώνει όποτε θέλεις, γιατί η ιστορία είναι σπαρμένη από απρόβλεπτα γεγονότα˙ πουθενά οι υπολογισμοί μας δεν πέφτουν τόσο συχνά έξω, επεσήμανε ο Ρωμαίος ιστορικός Τίτος Λίβιος, όσο στον πόλεμο. Τίποτε δεν αποκλείει, σύμφωνα με την αρχή της ετερογονίας των σκοπών, οι πράξεις μας να καταλήξουν σε αποτελέσματα που δεν είχαμε προβλέψει, τα οποία με την σειρά τους αποτελούν αφορμές για την δημιουργία νέων απρόβλεπτων γεγονότων, και ούτω καθεξής. Τούτου δοθέντος, είναι προτιμότερο, κατά τους οπαδούς της καλούμενης Ρεαλιστικής Πολιτικής, να αποφεύγεις πάση θυσία τον πόλεμο, παρά, υπερασπιζόμενος το υφιστάμενο στην παρούσα φάση συμφέρον σου, να τον προκαλείς.

Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης

* Άρθρο του Θεοδόση Πελεγρίνη, πρώην υφυπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και πρώην Πρύτανη ΕΚΠΑ, για το Ελλάδα 24