Ανεβάζει ταχύτητα η Δικαιοσύνη με τον νέο δικαστικό χάρτη - Στο 82% ο ρυθμός εκκαθάρισης των υποθέσεων

Στην εκδίκαση κατά πολύ περισσότερων υποθέσεων έχει οδηγήσει η εφαρμογή του δικαστικού χάρτη από τους πρώτους ήδη μήνες της εφαρμογής του.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που έχει συλλέξει το Γραφείο Συλλογής και Επεξεργασίας Δικαστικών Στατιστικών Στοιχείων του υπουργείου, στο 4ο τρίμηνο του 2024, μόλις δηλαδή ξεκίνησε να εφαρμόζεται ο χάρτης (16 Σεπτεμβρίου 2024), ο ρυθμός εκκαθάρισης των πρωτοδικείων αυξήθηκε στο 82% (δηλαδή στις 100 εισερχόμενες υποθέσεις, ολοκληρώθηκαν οι 82) από 68% που ήταν πριν.

Η εικόνα αυτή μάλιστα, αναμένεται να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο όταν θα έχει ολοκληρωθεί η επιμόρφωση των πρώην ειρηνοδικών και θα μπορούν πλέον να δικάζουν όλες τις υποθέσεις.

Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει ότι η συνδυασμένη παραγωγικότητα των (πρώην) ειρηνοδικών και των πρωτοδικών θα αυξηθεί κατά 7 έως 17% κατ’ έτος, ενώ το ποσοστό εκκαθάρισης των πρωτοδικείων αναμένεται να αυξηθεί κατά 14 έως 24%.

Μόνο από τη μεταφορά δικαστηριακής ύλης στους δικηγόρους, περισσότερες από 250.000 πράξεις που προηγουμένως επιβάρυναν τα δικαστήρια, όπως προσημειώσεις, σωματεία, έκδοση κληρονομητηρίων και ενόρκων βεβαιώσεων, οι δικαστές εξοικονομούν πλέον περισσότερο χρόνο κατά μέσο όρο 15% προκειμένου να αφιερωθούν στα αμιγώς δικαιοδοτικό τους έργο.

Στο 24% η αύξηση στο μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας

Ενθαρρυντικά είναι τα στοιχεία στο μεγαλύτερο πρωτοδικείο της χώρας, το Πρωτοδικείο Αθηνών, το οποίο διαχειρίζεται περίπου το 1/3 του συνόλου των υποθέσεων και το οποίο διασπάστηκε σε ποινικό τμήμα και πολιτικό τμήμα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, στο ποινικό τμήμα του Πρωτοδικείου Αθηνών, μετά την εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, καταγράφηκε  αύξηση του συνολικού αριθμού των υποθέσεων που εισήχθησαν απευθείας στο ακροατήριο κατά 47%.

Στο ίδιο δικαστήριο, η νομοθετική επιταγή για ενίσχυση των μονομελών συνθέσεων των δικαστηρίων έφερε τον επαναπροσδιορισμό των δικασίμων κι οδήγησε στην εκδίκαση περίπου 24% περισσότερων υποθέσεων. Πιο αναλυτικά, ενώ τον Νοέμβριο του 2023 τα ακροατήρια του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών ανέρχονταν περίπου σε 298, ακριβώς ένα χρόνο μετά αυξήθηκαν σε 392.

Στο ίδιο δικαστήριο και στο τμήμα ασφαλιστικών μέτρων καταγράφεται, επίσης, σημαντική μείωση του χρόνου προσδιορισμού των προσωρινών διαταγών καθώς ορίζεται πλέον δικάσιμος στις 2 ημέρες από 15 ημέρες που ήταν ο κανόνας πριν.

Λόγω ακριβώς του διαχωρισμού σε δύο τμήματα, οι δικαστές έχουν απελευθερωθεί από σημαντικό φόρτο εργασίας και έχουν πλέον περισσότερο χρόνο για να ασχοληθούν με τη μελέτη των υποθέσεων και την έκδοση αποφάσεων. Ενδεικτικό είναι ότι ενώ πριν την εφαρμογή του δικαστικού χάρτη οι Πρόεδροι Πρωτοδικών είχαν 6 υπηρεσίες το μήνα και οι Πρωτοδίκες 9, από την εφαρμογή του χάρτη και μετά, οι υπηρεσίες έχουν μειωθεί για τους Προέδρους στις 3 και για τους Πρωτοδίκες στις 2 το μήνα. 

2.100 δικαστές για ποινικές και αστικές υποθέσεις

Ανάλογη είναι η βελτίωση και στο δεύτερο μεγαλύτερο πρωτοδικείο της χώρας, το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης όπου ο μέσος όρος προσδιορισμού για κάθε διαδικασία δεν υπερβαίνει πλέον τους 6 μήνες, ενώ για την έκδοση οριστικής απόφασης, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται περισσότερο από 1 έτος. Σημειώνεται ότι από την εφαρμογή του χάρτη έχουν κατατεθεί 17.000 δικόγραφα υποθέσεων, για τα οποία έχει οριστεί δικάσιμος έως τα τέλη του 2025 το αργότερο.

Στο σύνολο της χώρας ασχολούνται πλέον 2.100 δικαστές, 916 πρώην ειρηνοδίκες και 1.200 πρωτοδίκες, για τις ποινικές και αστικές υποθέσεις με αποτέλεσμα την ισομερή κατανομή της πρωτοβάθμιας δικαστικής ύλης. Παράλληλα, σε επίπεδο χωροταξικού σχεδιασμού, έχουν δημιουργηθεί  βιώσιμοι και παραγωγικοί δικαστικοί σχηματισμοί. Πιο αναλυτικά, ενώ πριν την εφαρμογή του δικαστικού χάρτη από τα συνολικά 217 ειρηνοδικεία και πρωτοδικεία σε όλη τη χώρα, μόνο τα 13 εξ’ αυτών (6%) είχαν περισσότερους από 15 δικαστές, μετά την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, από τις συνολικά 56 έδρες πρωτοδικείων, οι 32 εξ αυτών (57%) έχουν περισσότερους από 15 δικαστές και καθίστανται παραγωγικά δικαστήρια, κατ’ εφαρμογή ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων.