PrEP: Η προφυλακτική αγωγή για τον HIV έρχεται και στην Ελλάδα

«Η Ελλάδα αποκτά πλέον ένα σημαντικό όπλο στη μάχη κατά του HIV/AIDS, με την τροπολογία που εισήγαγε το Υπουργείο Υγείας, καθώς σύντομα θα διατίθεται και στη χώρα μας η προφυλακτική αγωγή PrEP», όπως τονίζει ο Νίκος Δέδες, πρόεδρος της «Ένωσης Ασθενών Ελλάδας» και πρόεδρος του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή».

«Εάν είχε αποτύχει η έρευνα για το εμβόλιο κατά της COVID-19 και υπήρχε ένα φτηνό φάρμακο που να την αποτρέπει, θα το παίρναμε;» σχολιάζει χαρακτηριστικά στο healthpharma.gr ο κ. Νίκος Δέδες, υπογραμμίζοντας πως «Στο αντίστοιχο σημείο βρισκόμαστε σήμερα και στη μάχη κατά του HIV. Η προφυλακτική αγωγή PrEP, που αποτελεί μια επανάσταση στην πρόληψη του ιού, άργησε να υιοθετηθεί στην Ελλάδα. Η επιστήμη έχει προχωρήσει και ήρθε η ώρα να προχωρήσει και η κοινωνία μας. Με την παρούσα τροπολογία συγχαίρουμε πραγματικά τον υπουργό Υγείας, κ. Θάνο Πλεύρη για τις ενέργειες του».

Πρακτικά, η τροπολογία που εντάχθηκε στο σχέδιο νόμου για τη σύσταση και οργάνωση της Ένωσης Τεχνολόγων Ακτινολογίας-Ακτινοθεραπεία, ολοκληρώνει ένα σημαντικό κενό που υπήρχε εδώ και χρόνια στην προσπάθεια ελέγχου και εξάπλωσης του ιού HIV. Έτσι και στην Ελλάδα θα αρχίσει να συνταγογραφείται η προληπτική αντιρετροϊκή αγωγή για τον HIV, που είναι διαθέσιμη στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 6 της τροπολογίας που ψηφίστηκε στην ολομέλεια θεσπίζει τη διαδικασία προληπτικής διάθεσης αντιικών/αντιρετροϊκών φαρμάκων («προφύλαξη πριν από την έκθεση» «Pre-Exposure Prophulaxis», PrEP) σε άτομα αρνητικά στον ιό ανοσοανεπάρεκιας του ανθρώπου (HIV, που εκτίθενται σε υψηλό κίνδυνο επιμόλυνσης.

PrEP: Απόλυτα ασφαλής και εξαιρετικά αποτελεσματική

Σε ανακοίνωση του, ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή» χαιρετίζει την πρωτοβουλία του υπουργείου Υγείας, αναφορικά με την κατάθεση τροπολογίας στη Βουλή, με την οποία θεσπίζεται η διάθεση της προφυλακτικής αγωγής για τον HIV, PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis), στην Ελλάδα, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα του Συλλόγου μας, αλλά και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.

H PrEP είναι αγωγή με χάπια που λαμβάνεται είτε καθημερινά είτε πριν και μετά από κάποια σεξουαλική επαφή σε συγκεκριμένη δοσολογία, και παρέχει – για όσο διαρκεί η λήψη της – πλήρη προστασία απέναντι στον ιό, αποτρέποντας την μετάδοσή του σε οροαρνητικά στον HIV άτομα. Η προληπτική αγωγή έχει εγκριθεί από το 2016 από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και διατίθεται επί σειρά ετών μεταξύ άλλων στην Πορτογαλία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, με εντυπωσιακά αποτελέσματα ως προς την μείωση των νέων μολύνσεων HIV.

Το 2017-2018 η Θετική Φωνή, τα Κέντρα Πρόληψης και Σεξουαλικής Υγείας Checkpoint και το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό», υπό την εποπτεία της Δρ. Μήνας Ψυχογιού, υλοποίησαν σχετικό ερευνητικό πρόγραμμα, πιέζοντας προς την ίδια κατεύθυνση. Μετά από διαχρονικά αιτήματα του Συλλόγου για δωρεάν διάθεση της PrEP, και πολλαπλές εξαγγελίες και καθυστερήσεις, με την πρωτοβουλία του Υπουργού Υγείας, κ. Αθανάσιου Πλεύρη, παρέχεται πλέον η πρόσβαση στο πιο αποτελεσματικό όπλο στη φαρέτρα της καταπολέμησης του HIV/AIDS.

Όπως έχει αποδειχθεί από πολλές κλινικές δοκιμές, καθώς και από την πολυετή πλέον χορήγηση της PrEP σε πολλά κράτη, η συγκεκριμένη αγωγή είναι απόλυτα ασφαλής και εξαιρετικά αποτελεσματική στην αποτροπή της έκθεσης στον HIV και, κατ’ επέκταση, στην μείωση των νέων μολύνσεων.

Με τη θέσπιση αυτή υλοποιείται ακόμα μία από τις προτάσεις της Έκθεσης της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+. Μία από τις σημαντικότερες διαστάσεις των προκαταλήψεων και των θεσμοποιημένων διακρίσεων έναντι των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων έχει να κάνει με τον HIV. Η PrEP ενδείκνυται για συνταγογράφηση και αποζημίωση σε άτομα που έχουν υψηλό ρίσκο σεξουαλικής έκθεσης στον HIV. Ένας από τους πληθυσμούς αυτούς, που πλήττεται δυσανάλογα από τον ιό, είναι οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ). Η χορήγηση της αγωγής, λοιπόν, έχει ιδιαίτερη – ιατρική και κοινωνική – σημασία και θα συμβάλει στην καταπολέμηση του στίγματος που υφίσταται ο εν λόγω πληθυσμός.

Ταυτόχρονα, η διαθεσιμότητα της PrEP αποτελεί μια επιπλέον δυνατότητα προφύλαξης και μετατοπίζει το κέντρο βάρους στην πρόληψη, αντί για τη θεραπεία, όπως ενδείκνυται για όλα τα ζητήματα δημόσιας υγείας.

Η Θετική Φωνή εκφράζει τη βαθύτατη ικανοποίηση της για την εξέλιξη αυτή, η οποία ήταν μια υπόσχεση χρόνων, την οποία μέχρι τώρα η Πολιτεία δίσταζε να υλοποιήσει.

PrEP: Σε ποιους απευθύνεται

Σύμφωνα με τα Κέντρα Πρόληψης και Εξέτασης Checkpoint, η PrEP είναι αγωγή κατά την οποία ένα χάπι που λαμβάνεται συνήθως καθημερινά σε προστατεύει από τον ιό HIV σε ποσοστό περίπου 99%.

«Λαμβάνεται από κάποιον που είναι αρνητικός στον HIV, με στόχο να παραμείνει αρνητικός. Είναι αντιρετροϊκό φάρμακο – το ίδιο είδος χαπιού που λαμβάνεται από κάποιον που ήδη είναι θετικός στον HIV και αποτελεί τη θεραπεία του», σημειώνεται.

Αν ένα άτομο που βρίσκεται σε PrEP εκτεθεί στον HIV, τα φάρμακα που λαμβάνει εμποδίζουν τον ιό να εισέλθει στα κύτταρα του οργανισμού του και να αντιγραφεί. Αυτό εμποδίζει τον HIV από τα να εγκατασταθεί στον οργανισμό και επομένως εμποδίζει την έκθεση του ατόμου που λαμβάνει PrEP στον HIV.

Η PrEp διατίθεται σε αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο, όπως η Γαλλία, η Νορβηγία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Κένυα, η Ταϊλάνδη και η Νότια Αφρική μεταξύ άλλων.

Όπως αναφέρει η Θετική Φωνή, τα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα της προφυλακτικής θεραπείας PrEP, που έχει δημοσιεύσει το CDC, είναι τα ακόλουθα:

• Η αποτελεσματικότητα της PrEP ανέρχεται στο 99% όταν λαμβάνεται τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα
• Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας ως πρόληψη (TasP ή U=U) ανέρχεται στο 100%
• Η PrEP συγκρίνεται με τη χρήση προφυλακτικού του οποίου η αποτελεσματικότητα κυμαίνεται από 72% έως 91% όσον αφορά στο παθητικό πρωκτικό σεξ
• Η PrEP είναι εξίσου αποτελεσματική και για το κολπικό σεξ
• Αναγνωρίζεται και επικυρώνεται η αποτελεσματικότητα στην προστασία που παρέχει η λήψη της PrEP κατά το δοκούν (event-driven ή on-demand PrEP)
• Έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα και σε παγκόσμιο επίπεδο μόνο τρεις περιπτώσεις ορομετατροπής σε HIV από άτομα που βρίσκονταν σε PrEP και με σωστή τήρηση της αγωγής

Ειδικότερα, η PrEP απευθύνεται:

• Σε οροαρνητικούς άνδρες και οροαρνητικές γυναίκες που δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό.
• Σε οροαρνητικούς άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ) και έκαναν πρωκτικό σεξ χωρίς τη χρήση προφυλακτικού τους τελευταίους 3 μήνες.
• Σε οροαρνητικούς ΑΣΑ που διαγνώστηκαν με ΣΜΝ στον πρωκτό ή με σύφιλη τα προηγούμενα χρόνια.
• Σε οροαρνητικούς ΑΣΑ που έχουν εμπλακεί σε σεξ με τη χρήση ουσιών τους τελευταίους 3 μήνες.
• Σε οροδιαφορετικά (ένας σύντροφος οροθετικός στον HIV, ένας σύντροφος οροαρνητικός στον HIV) ομοφυλόφιλα ή ετεροφυλόφιλα ζευγάρια που επιθυμούν να συνεχίσουν να κάνουν απροφύλακτο σεξ ενώ ο οροθετικός σύντροφος δεν είναι σε αγωγή και επιθυμεί να παραμείνει χωρίς αγωγή.
• Σε οποιονδήποτε/οποιαδήποτε έλαβε αγωγή PrEP δύο φορές τους τελευταίους 12 μήνες.

Προτεινόμενα σχήματα PrEP

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, υπάρχουν 4 προτεινόμενα και 3 εναλλακτικά σχήματα PrEP. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τα προτεινόμενα:

a. TDF 245 mg / FTC 200 mg (1Χ1) (Εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα: Truvada ή
Argiodin ή EMTRICITABINE/TENOFOVIR DISOPROXIL MYLAN) και RAL 400 mg
(1X2) ή RAL 600 mg (2X1) (Εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα: Isentress 400 mg ή
Isentress 600 mg )

b. TDF 245 mg / FTC 200 mg (1Χ1) (Εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα: Truvada ή
Argiodin ή TDF/FTC/MYLAN) και DRV 800 mg (1X1) (Εμπορικά διαθέσιμα
σκευάσματα: Prezista 800 mg ή Darunavir MYLAN 800mg) και RTV 100 mg (1X1)
(Εμπορικά διαθέσιμo σκεύασμα: Norvir 100 mg)

c. TAF 25 mg / FTC 200 mg (1Χ1) (Εμπορικά διαθέσιμo σκεύασμα: Descovy 25/200
mg) και RAL 400 mg (1X2) ή RAL 600 mg (2X1) (Εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα:
Isentress 400 mg ή Isentress 600 mg )

d. TAF 10 mg / FTC 200 mg (1Χ1) (Εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα: Descovy
10/200 mg) και DRV 800 mg (1X1) (Εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα: Prezista 800
mg ή Darunavir MYLAN 800mg) και RTV 100 mg (1X1) (Εμπορικά διαθέσιμo
σκεύασμα: Norvir 100 mg)

Εναλλακτικά σχήματα PrEP

a. TDF 245 mg / FTC 200 mg (1Χ1) (Εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα: Truvada ή
Argiodin ή TDF/FTC/MYLAN) και DTG 50 mg (1X1) (Εμπορικά διαθέσιμo σκεύασμα:
Tivicay 50 mg)

b. TAF 25 mg / FTC 200 mg (1Χ1) ((Εμπορικά διαθέσιμo σκεύασμα: Descovy
25/200 mg) και DTG 50 mg (1X1) (Εμπορικά διαθέσιμo σκεύασμα: Tivicay 50 mg)

c. AZT 300 mg / 3TC 150 mg (1Χ2) (Εμπορικά διαθέσιμο σκεύασμα: Combivir) και
RAL 400 mg (1X2) ή RAL 600 mg (2X1) (Εμπορικά διαθέσιμo σκεύασμα: Isentress
400 mg ή Isentress 600 mg)

d. AZT 300 mg / 3TC 150 mg (1Χ2) (Εμπορικά διαθέσιμο σκεύασμα: Combivir) και
DRV 800 mg (1X1) (Εμπορικά διαθέσιμα σκευάσματα: Prezista 800 mg ή Darunavir
MYLAN 800mg) και RTV 100 mg (1X1) (Εμπορικά διαθέσιμo σκεύασμα: Norvir 100
mg).