Ενισχύοντας τον θεσμό της αναδοχής

Η αποτελεσματική προστασία της οικογένειας και της παιδικής ηλικίας αποτελεί το δομικό θεμέλιο κάθε σύγχρονης κοινωνίας. Προκειμένου να διασφαλιστεί ένα αξιοπρεπές και εγγυημένο επίπεδο προστασίας των παιδιών, υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. το Νοέμβριο του 1989 η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία έχει κυρωθεί από τη χώρα μας. Η διασφάλιση της υγείας, της προστασίας, της φροντίδας, της προσωπικής ανάπτυξης, της ευημερίας, της εκπαίδευσης και του ελεύθερου χρόνου κάθε παιδιού, συνιστούν θεμελιώδη, αναφαίρετα και απαράγραπτα δικαιώματα. Οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της επιβίωσης και ανάπτυξης, της ελευθερίας έκφρασης γνώμης και του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού αποτυπώνουν τη βασική φιλοσοφία της Σύμβασης.

Σύμφωνα με τη Σύμβαση, για κάθε παιδί που στερείται προσωρινά ή οριστικά το οικογενειακό του περιβάλλον, το κράτος υποχρεούται στην παροχή ειδικής προστασίας και βοήθειας, μακρυά από το ιδρυματικό μοντέλο, η οποία εξειδικεύεται σε εναλλακτικές μορφές φροντίδας, ανάλογα με την εθνική νομοθεσία των συμβαλλομένων κρατών. Πέραν της υιοθεσίας, ευρέως διαδεδομένη μορφή επιμέλειας στην Αμερική και την Ευρώπη, είναι η αναδοχή.

Μέγιστη προτεραιότητα της Κυβέρνησης συνιστά η προαγωγή και ενίσχυση του θεσμού της αναδοχής και στη χώρα μας, με στόχο την προώθηση της αποϊδρυματοποίησης και την τοποθέτηση κάθε παιδιού στο κατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον, που θα συμβάλει στην συναισθηματική του ωρίμανση και στην ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη. Το μοντέλο της οικογένειας είναι το πλαίσιο που πρέπει να αγκαλιάζει κάθε παιδί και να το κάνει να συναισθάνεται την ατομικότητα και τη μοναδικότητά του.

Ως αναδοχή ορίζεται η ανάληψη της πραγματικής φροντίδας του ανηλίκου από την ανάδοχη οικογένεια, η οποία σε αντίθεση με την υιοθεσία, έχει προσωρινό χαρακτήρα και δεν συνεπάγεται τη μεταβολή των εννόμων σχέσεων μεταξύ του ανηλίκου και της φυσικής του οικογένειας. Το παιδί μπορεί να περιέλθει σε αναδοχή, με σύμβαση των φυσικών και ανάδοχων γονέων, με εισαγγελική διάταξη ή με δικαστική απόφαση, ενώ δεν αποκλείεται η δυνατότητα μετατροπής αναδοχής σε υιοθεσία με απόφαση του Δικαστηρίου, αν το νομικό καθεστώς του παιδιού μεταβληθεί.

* Άρθρο του Γιώργου Σταμάτη, Γενικού Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Καταπολέμησης της Φτώχειας για το Ελλάδα 24

 Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δίνει έμφαση στην ενίσχυση του θεσμού της αναδοχής ως βασικού εργαλείου για την αποτελεσματική προάσπιση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού και την αποφυγή της ιδρυματοποίησης.  

Η προσπάθεια όμως εξεύρεσης μίας ανάδοχης οικογένειας καθίσταται  δυσχερέστερη για τα παιδιά που χρήζουν αυξημένης φροντίδας και υποστήριξης,  λόγω προβλημάτων υγείας, αναπηρίας ή ψυχοσυναισθηματικών διαταραχών.

Όλα τα παιδιά πρέπει να απολαμβάνουν σε ίση βάση τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στη Σύμβαση και η εξασφάλισή τους αποτελεί για εμάς αδιαπραγμάτευτη πολιτική αναγκαιότητα και καθήκον αναντίρρητο, όπως άλλωστε ορίζει και η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η οποία κατοχυρώνει το δικαίωμα των παιδιών με αναπηρία σε οικογενειακή ζωή, με υποστηρικτικές υπηρεσίες, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα όπως η απόκρυψη, η παραμέληση, η εγκατάλειψη.

Αναγνωρίζοντας το πρόσθετο κόστος που απορρέει από την αναπηρία, αυξήσαμε την οικονομική ενίσχυση που λαμβάνουν οι ανάδοχοι γονείς, για όσο χρόνο διαρκεί η αναδοχή, ακόμη και μετά την ενηλικίωση, για τα παιδιά με αναπηρία στα 375 ευρώ, προσαυξημένο με την οικονομική ενίσχυση που λαμβάνουν από τον ΟΠΕΚΑ.

Στο πλαίσιο των συμπεριληπτικών πολιτικών που εφαρμόζουμε, εισήχθηκαν ορισμένες καινοτομίες, οι οποίες θα συντελέσουν μεταξύ άλλων στην ενίσχυση της δυνατότητας αναδοχής των παιδιών που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης. Διευρύνθηκαν τα ηλικιακά όρια των ανάδοχων γονέων (από 25 έως 75 έτη), ενώ αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα της ιατρικής κάλυψης, αφού  τα παιδιά υπάγονται πλέον στον  ασφαλιστικό φορέα του ανάδοχου γονέα.

Ενεργό ρόλο στην προώθηση του θεσμού της αναδοχής και στη διοργάνωση εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης διαδραματίζει το Εθνικό Συμβούλιο Αναδοχής και Υιοθεσίας (ΕΣΑΝΥ). Το ΕΣΑΝΥ επιπλέον παρακολουθεί τη συμμόρφωση της σχετικής νομοθεσίας με το διεθνές και ευρωπαϊκό Δίκαιο και υποβάλλει προτάσεις και γνωμοδοτήσεις για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και των σχεδιαζόμενων πολιτικών για την υιοθεσία και την αναδοχή.

Η ενίσχυση των δύο αυτών θεσμών έχουν τεθεί στο επίκεντρο των πολιτικών επιλογών της Κυβέρνησης, διότι κάθε παιδί αξίζει τη μοναδική αγάπη, την ασφάλεια και τη φροντίδα, που μόνο μέσα σε ένα οικογενειακό πλαίσιο μπορεί να νιώσει πλήρως. Η αναδοχή συμβάλλει ουσιωδώς στην ισότιμη και ομαλή κοινωνική ένταξη του παιδιού και του διασφαλίζει ένα ισχυρό υποστηρικτικό υπόβαθρο για την ενεργή του ως ενήλικας και ουσιαστική του ενσωμάτωση σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής.   

* Άρθρο του Γιώργου Σταμάτη, Γενικού Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Καταπολέμησης της Φτώχειας, για το Ελλάδα 24